โรงพยาบาลเชียงใหม่ ราม chiangmai ram hospital

 

เชื้อไวรัส RSV มักจะระบาดในช่วงปลายฝนต้นหนาว โดยเฉพาะในเด็กเล็ก โรงเรียนอนุบาล และศูนย์รับเลี้ยงเด็ก หลายคนอาจคิดว่าเป็นเพียงไข้หวัดธรรมดาแต่แท้จริงแล้วเชื้อไวรัสชนิดนี้อาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ โดยเฉพาะในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี หรือผู้ที่มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับหัวใจและปอด

บทความนี้จะพาคุณมาทำความเข้าใจว่า RSV คืออะไร มี อาการของโรค RSV แบบไหนบ้าง ใครบ้างที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง และเราจะมีวิธีดูแลตัวเองและคนที่เรารักให้ปลอดภัยจากเชื้อไวรัสนี้ได้อย่างไร

RSV คืออะไร

RSV (Respiratory Syncytial Virus) หรือชื่อภาษาไทยว่า ไวรัสอาร์เอสวี คือเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ทั้งส่วนบน เช่น จมูก คอ หลอดลม และส่วนล่าง เช่น ปอด

เชื้อไวรัส RSV สามารถพบได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ แต่จะรุนแรงมากในเด็กเล็กโดยเฉพาะ

• เด็กอายุต่ำกว่า 5 ขวบ
   

• ทารกที่คลอดก่อนกำหนด (ก่อน 35 สัปดาห์)
   

• เด็กที่มีโรคหัวใจแต่กำเนิด
   

• เด็กที่มีโรคปอดเรื้อรัง
   

ไวรัสชนิดนี้แพร่ระบาดได้บ่อยในช่วงปลายฝนต้นหนาว เพราะอากาศเย็นและชื้นช่วยให้เชื้อมีชีวิตอยู่ได้นานขึ้น

การแพร่เชื้อไวรัส RSV

เชื้อ RSV ติดต่อได้ง่ายผ่านสารคัดหลั่งจากผู้ป่วย เช่น น้ำมูก น้ำลาย หรือละอองจากการไอจาม เชื้อสามารถเกาะอยู่บนพื้นผิวสิ่งของ เช่น ของเล่น ลูกบิดประตู หรือโทรศัพท์มือถือ ได้หลายชั่วโมง และอยู่บนมือคนได้ถึง 30 นาที

ดังนั้น การสัมผัสสิ่งของที่มีเชื้อแล้วนำมือมาสัมผัสตาหรือจมูก ก็อาจทำให้ติดเชื้อได้ทันที

อาการของโรค RSV เป็นอย่างไร

โดยทั่วไป อาการของโรค RSV จะคล้ายไข้หวัดธรรมดา เช่น

• ไข้
   

• ไอ
   

• จาม
   

• มีน้ำมูก
   

• คัดจมูก
   

• เจ็บคอ
   

แต่สำหรับบางราย โดยเฉพาะเด็กเล็กหรือผู้ที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ อาการอาจลุกลามไปยังระบบทางเดินหายใจส่วนล่าง เช่น หลอดลมอักเสบ หรือปอดอักเสบได้

อาการจะเริ่มแสดงหลังได้รับเชื้อประมาณ 4-6 วัน และโดยทั่วไปจะดีขึ้นใน 1-2 สัปดาห์

อาการ RSV ในผู้ใหญ่

RSV ในผู้ใหญ่ มักไม่รุนแรง และมีอาการคล้ายไข้หวัดธรรมดา ได้แก่

• มีไข้ต่ำ ๆ
   

• เจ็บคอ
   

• คัดจมูก
   

• ไอแห้ง ๆ
   

• ปวดเมื่อยตามตัว
   

แต่ในบางกรณี โดยเฉพาะ ผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจหรือโรคปอดเรื้อรัง อาการอาจรุนแรงจนเกิดภาวะปอดอักเสบหรือหายใจลำบากได้

สำหรับคนที่สงสัยว่า RSV หายเองได้ไหม คำตอบคือในผู้ใหญ่ที่สุขภาพแข็งแรงส่วนใหญ่สามารถหายได้เองภายใน 7-14 วัน โดยอาการจะค่อย ๆ เบาลง

อาการ RSV ในเด็ก

RSV ในเด็ก มีแนวโน้มรุนแรงกว่าในผู้ใหญ่ โดยเฉพาะในเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันยังไม่แข็งแรงพอ

อาการเริ่มแรกของเด็กที่ติดเชื้อ RSV มักมีดังนี้

• มีไข้
   

• น้ำมูกไหล
   

• ไอ จาม
   

• เบื่ออาหาร
   

• ซึม ไม่ร่าเริง

หากอาการลุกลามไปยังปอดหรือหลอดลม จะมีอาการอื่นเพิ่มเติม เช่น

• หายใจเร็ว หอบเหนื่อย
   

• มีเสียงวี๊ดเวลาหายใจ
   

• ริมฝีปากเขียวซีด
   

• บางรายอาจมีภาวะหยุดหายใจชั่วขณะ
   

อาการเหล่านี้ต้องรีบพาเด็กไปพบแพทย์ทันที เพราะอาจเป็นสัญญาณของภาวะ หลอดลมฝอยอักเสบ (Bronchiolitis) หรือ ปอดอักเสบจาก RSV ได้

RSV อันตรายไหม และใครบ้างที่เสี่ยงติดเชื้อมากที่สุด

แม้ว่า โรค RSV จะไม่รุนแรงในคนทั่วไป แต่สำหรับบางกลุ่มถือว่าอันตรายมาก โดยเฉพาะใน

• เด็กทารกและเด็กเล็ก (โดยเฉพาะต่ำกว่า 2 ปี)
   

• ผู้สูงอายุ
   

• ผู้ที่มีโรคหัวใจ โรคปอดเรื้อรัง หรือภูมิคุ้มกันบกพร่อง
   

• ผู้ป่วยหลังผ่าตัด หรือผู้ที่ใช้ยากดภูมิคุ้มกัน

อ่านเพิ่มเติม เด็กกลุ่มเสี่ยงที่มีโอกาสติดเชื้อ ไวรัส RSV มากที่สุด

 

 

การวินิจฉัยและการรักษา RSV

การวินิจฉัย

แพทย์จะเริ่มจาก การซักประวัติและสังเกตอาการ เช่น ไข้ น้ำมูกไหล ไอ หรือหายใจลำบาก จากนั้นอาจตรวจเพิ่มเติมด้วยวิธีต่อไปนี้

1. การตรวจแบบรวดเร็ว Rapid Antigen Test
   ใช้สำลีเก็บตัวอย่างจากโพรงจมูก nasal swab เพื่อหาสารโปรตีนของไวรัส RSV
    

2. การทดสอบทางโมเลกุล (Molecular Test)
   เป็นการตรวจแบบละเอียด สามารถตรวจยืนยันพันธุกรรมของไวรัสได้อย่างแม่นยำ
    

3. การทดสอบ RP22 Panel
   ตรวจหาเชื้อไวรัสทางเดินหายใจได้ถึง 22 ชนิด รวมถึง RSV

อ่านรายละเอียด การวินิจฉัยผู้ป่วยติดเชื้อโรค RSV
 

การรักษา

ปัจจุบัน ยังไม่มียาต้านไวรัสเฉพาะสำหรับ RSV การรักษาจึงเป็นแบบประคับประคองตามอาการ เช่น

• ให้ยาลดไข้ (เช่น พาราเซตามอล)
   

• ให้ยาลดน้ำมูกหรือยาขยายหลอดลม
   

• ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ
   

• พักผ่อนให้เพียงพอ
   

• ในรายที่มีอาการรุนแรง เช่น หอบเหนื่อย ต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล เพื่อให้ ออกซิเจนหรือใช้เครื่องช่วยหายใจ

RSV หายเองได้ไหม และใช้เวลารักษากี่วัน

rsv หายได้เองในคนที่สุขภาพแข็งแรงส่วนใหญ่ โดยเฉพาะผู้ใหญ่ที่ไม่มีโรคประจำตัว

โดยปกติอาการจะค่อย ๆ ดีขึ้นภายใน 7-14 วัน แต่ในเด็กเล็ก โดยเฉพาะทารกหรือเด็กที่มีโรคประจำตัว อาจใช้เวลานานกว่านั้นคือ ประมาณ 2-3 สัปดาห์

สิ่งสำคัญคือต้องสังเกตอาการ หากพบว่ามีไข้สูง หอบเหนื่อย หรือหายใจเร็ว ควรรีบไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง

วัคซีนป้องกันเชื้อไวรัส RSV

ทางโรงพยาบาลเชียงใหม่รามมีวัคซีนป้องกัน ไวรัส RSV สำหรับเด็ก และ ผู้ใหญ่

วัคซีนเหล่านี้ช่วยลดความรุนแรงของเชื้อไวรัส RSV ได้ สามารถอ่านรายละเอียดเกี่ยวกับบริการฉีดวัคซีนป้องกัน ไวรัส RSV

วัคซีนเพิ่มภูมิคุ้มกันไวรัส RSV (สำหรับผู้ใหญ่)

วัคซีนเพิ่มภูมิคุ้มกันไวรัส RSV (สำหรับเด็ก)

การดูแลสุขอนามัยพื้นฐานก็มีส่วนช่วยป้องกันเชื้อไวรัส RSV ได้เหมือนกัน เช่น

• ล้างมือบ่อย ๆ ด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์
   

• หลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้ผู้ที่มีอาการไอ จาม
   

• สวมหน้ากากอนามัยเมื่ออยู่ในพื้นที่แออัด
   

• ทำความสะอาดของเล่นและสิ่งของที่เด็กใช้ร่วมกันเป็นประจำ
   

ไวรัส RSV เป็นโรคติดเชื้อทางเดินหายใจที่หลายคนมองข้าม เพราะมีอาการคล้ายไข้หวัดทั่วไป การรู้เท่าทันอาการเริ่มต้นและดูแลรักษาอย่างถูกวิธีจะช่วยลดความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อนได้

หากสงสัยว่าตนเองหรือบุตรหลานอาจติดเชื้อไวรัส RSV ควรรีบพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและดูแลอย่างเหมาะสม พร้อมปฏิบัติตามหลักสุขอนามัยพื้นฐานเพื่อลดการแพร่กระจายของเชื้อ